ما همان‌هایی هستیم که دلمان نمی‌خواهد و نمی‌آید آن گوشه از خانه را که تزیین کرده بودیم برای ماه مبارک، جمع و جور کنیم.
---
وسط اسباب‌کشی، یک جعبه درست کرده بودم کوچک‌تر از باقی. رویش نوشته بودم «رمضان» داخلش چند کتاب قصه درباره‌ی ماه مبارک، جانماز آیه، قرآن و مفاتیح خودم، و چند چیز دیگر بود. می‌خواستم جلوی دست باشد این‌ها که نخواهم همه‌ی جعبه‌ها را بگردم شب اول ماه مبارک. لیستی هم نوشته بودم از کتاب‌هایی که امسال می‌خواستم برای آیه بخرم. تصمیم گرفته‌ام مجموعه‌ای درست کنم برای رمضان از کتاب‌ها و محصولات فرهنگی‌ای که مسلمانان این‌جا تولید می‌کنند* به مناسبت ماه رمضان و هر سال کامل‌ترش کنیم با آیه. چون فرصت زیادی نداشتم تمرکز کردم روی کتاب‌ها. لیستی نوشته بودم که به محض اسباب‌کشی همه‌شان را از سایت آمازون سفارش دادم.
دو شب قبل از شروع ماه، وسط آن همه خرت و پرت اسباب‌کشی، با آیه نشستیم سر صبر ماه و ستاره‌ی طلایی و نقره‌ای بریدیم. سلمی پیغام داد بچه‌های مسجد صبا آویز ماه مبارک درست کرده‌اند. سفارش بدهم برایت؟ سفارش دادیم Ramadan Mubarak. کنار شومینه، دانه‌دانه کتاب‌ها را چیدیم، شمع و فانوس گذاشتیم، آویز‌ها را چسباندیم به دیوار، ماه و ستاره‌ها را هم کنارشان. قرآن و تسبیح و مفاتیح و نهج‌البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه هم گذاشتیم. ریسه‌ی چراغ‌های ریز را هم از لابلای کتاب‌ها رد کردیم و زدیم به برق. خوشگل شد. جذابیت‌های بصری گمانم یکی از بهترین راه‌های ایجاد ارتباط بچه‌ها با مفاهیم انتزاعی دینی‌ست. معمولا هم حافظه‌ی تصویری حس پایدارتری در ذهن بچه تولید می‌کند مخصوصا که خودش در تولید آن صحنه نقشی داشته باشد. هر شب یکی از کتاب‌های چیده شده را همراه باقی کتاب‌هایش آورد که بخوانیم. محتوای بسیاری از این کتاب‌ها با حال و هوای بچه‌های مسلمان در جامعه‌ی غربی سازگار است و حتی برای ما (پدرمادرهای نسل اول مهاجر) بیشتر آموختنی‌ست.
دوست دارم آیه حس جشن و عید و شادی بگیرد از این ماه. چیزی که در فرهنگ ایرانی‌های مسلمان کم است خیلی. با شروع ماه مبارک چهره‌ی مسلمان‌ها عوض می‌شود این‌جا. ضیافت را باور دارند. دورهمی‌های مسجد‌ها برای قرآن و دعا خواندن و برنامه‌‌های متنوعشان در طول ماه مبارک نشان می‌دهد این ماه انرژی تازه‌ای برای جماعت مسلمان ایجاد می‌کند. شیعیان شب‌ها و روزهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱ را عزاداری می‌کنند. باقی شب‌ها رسما جشن است. لباس‌ها، خوراکی‌ها، رفتارها، همه‌چیز شبیه مهمانی‌‌ست. از چند شب قبل از عید فطر هم کارناوال و بازارچه‌های عید به راه است.
شب پیش از شروع ماه با آیه رفتیم در حیاط منتظر ماه شدیم، نیامد. شب بعدش ولی پیدا بود. گلیم را پهن کردیم زیر طاقی برای نمازها و دیدن ستاره‌های شب و تغییر شکل ماه.
* وقتی داشتم جستجو می‌کردم در سایت‌های مختلف برای تزئینات ماه مبارک و کتاب‌ها و آویز‌ها و پوسترها و ایده‌های دیگر، حس کردم مسلمانان امریکا با این پروژه‌های خوشگل‌سازی و تولیدات مربوط به ماه مبارک انگار در دام بازاری و دم‌دستی کردن و جلوه‌ی تفریحی - هنری دادن به مناسک رمضان گرفتارند. رمضان برایشان شده چیزی شبیه یا جایگزین کریسمس. مناسک رمضان معنای دیگری متفاوت از مناسک سنتی تجربه شده‌ی جامعه‌ی مسلمین پیدا کرده که شبکه‌های آنلاین هم در این تغییر معنی و قالب تاثیر گذار بوده‌اند (نگاهی به هشتگ PurpleRamadan یا RamadanDecor در اینستاگرم بیندازید) خلاصه که این‌ها در ذهنم بود وقتی آن گوشه کتاب‌ها را می‌چیدم و لابه‌لایشان شمع و ریسه می‌گذاشتم.
لیست کتاب‌های امسال. نویسنده. تصویرگر:
Ramadan. Hannah Eliot. Rashin Kheirieh
Night of the Moon. Hena Khan. Julie Paschikis
Crescent Moons and Pointed Minarets. Hena Khan. Mehrdokht Amini
Under the Ramadan Moon. Sylvia Whitman. Sue Williams
Lailah's Lunchbox. Reem Faruqi. Lea Lyon
Golden Domes and Silver Lantern. Hena Khan. Mehrdokht Amini
The Story of the Holy Prophet Muhammad: 30 Stories for 30 Nights. Humera Malik
Rafiq and Friends: The Ramadan Date Palm. Fatemeh Mashouf. Vera Pavlova
Its Ramadan, Curious George. Hena Khan. Mary O’Keefe Young